Livro Tradusaun

Rabu, 25 Juli 2012

East Timor Coffee Academi (ETICA) sei fo Graduasaun ba Estudante atus ida resin iha 2012 ne’e

East Timor Coffee Academi (ETICA) sei fo Graduasaun ba Estudante atus ida resin iha 2012 ne’e
                                                                                                                                                           

Gleno - East Timor Caffee Academy (ETICA) nudar Instituisaun Academiku ida nebe stabelese iha Distrito Ermera hahu iha tinan 2003, nebe Academia ne’e loke iha Areia Tekniku Profesional Agricultura hanesan, departementu, Agronomia, Departementu Floresta, departementu Pasca Panen, no Departementu Agrobusnis
Tinan ida ne’e 2012, ETICA sei fo graduasaun ba estudante atus ida resin nebe pasa ona husi Seminar no Ezame Meja.
Tuir Kalendari nebe Escola Academia ne hasai katak sei halo Yudisium iha dia 28 Agusto no serimonia Graduasaun sei halao iha dia 1 de Setembro 2012.
Tuir Xefe Programa ETICA Ir. Mateus Maia, MP, iha 25 de Julho de 2012 ne’e iha seminario estudante nain 8, hateten katak, Graduasaun ne’e hanesan Halao bad ala rua (II), nebe primeiru graduasaun halao iha tinan 2009
Tamba ne’e Xefe Programa ne’e hateten katak husu ba estudante sira nebe remata ona estudu iha, hodi prepara ba Hakerek relatori PKL tenki hahu no halo remata ona, tamba to dia 15 de Agusto sei la simu tan ona. no to data ne’e mos sei taka ba registo graduasaun nian, tamba ne’e husu atu esforsu lalais hodi bele ramata estudu iha ETICA ho Diploma 3.
Iha parte seluk mos, Xefe Programa ne’e hateten katak ETICA hetan ona akreditasaun husi Governo liu husi Ministerio Educasaun, tamba ne’e Estudante nebe sei halo graduasaun iha Tinan ida ne’e sei publika lista naran liu husi Jornal da republica (JR).
Ikus Ir. Mateus Maia, MP fo Koragem ba Estudante hotu nebe escola iha Academia ETICA ne’e atu esforsu no prepara an didiak hodi bele hakat ba simu graduasaun iha tinan ida ne’e. tamba Edukasaun nunka tarde atu atinji.
Tuir dadus nebe hetan husi Akademia katak Estabelesementu Instituisaun refera baseia ba hanoin lisuk no ideias husi Matenek oan Ermera sira nebe hodi bele realisa estabelesementu Escola ne’e iha dia 17 de Maio de 2003. Doador nebe suporta permanente Instituisaun ne’e maka USAID liu husi NCBA, CCT/CCO nebe hanaran LAHER (Letefoho, Atsabe,Hatolia,Ermera no Railaco maka sai Fundasaun ba Instituisaun ne’e.
To oras ne’e ETICA halo ona koperasaun lobuk ida ho Universidade balun iha Indonesia no Australia. (UMR Ermera)



Kamis, 19 Juli 2012

Madre Timor Oan Nain 4 iha Spanha sei simu Votu PROFESION PERPETUA

SPANHA - Madre Timor Oan nain 4 iha Spanha Tinan ida ne'e, dia 8 de Setembro 2012 sei simu Votu PROFESION PERPETUA iha Nasaun Spanha, Konvite ne'e hato husi Irman Jasinta Tavares Salsinha liu husi Faceboock nebe hakerek ho lian Spanha : Os Invitamos a Participar en Nuestra PROFESION PERPETUA que tendra lugar en la iglesia del Carmen de la casa Madre, dia 8 de Setembro de 2012, hora 11.30 A.M. ,  HH. Virgen Maria del monte Carmelo,
Irman nain 4 ne'e ho naran hanesan Hna.Domingas Maia Dos Santos husi Distrito Ermera Sub Distrito Lete-foho, Hna. Jasinta Tavares Salsinha husi Distrito Ermera Sub distrito Lete-foho, Hna. Cipriana de Jesus Barreto husi Distrito Bobonaro sub Distrito bobonaro, no Hna. Balbina Vilar Moreira husi distrito Bobonaro sub distrito Bobonaro. (UMR ERMERA)





                                                                                     

Selasa, 17 Juli 2012

Rejultado Eleisaun Parlamentar Sai Legalidade husi TR

Rejultado Eleisaun Parlamentar Sai Legalidade husi TR
18 de Julho de 2012, 10:44
Iha loron Segunda-feira ne’e, Supremu Tribunál Rekursu Timor-Leste fó sai ona rezultadu finál kona-ba eleisaun parlamentár tinan 2012.

Tribunál halo ona konfirmasaun kona-ba rezultadu ne’ebé aprezenta husi Komisaun Nasionál ba Eleisaun (CNE).
Serimónia kona-ba rezultadu finál ne’e konta mós ho prezensa husi diretór jerál CNE nó husi Sekretariadu Tékniku Administrasaun Eleitorál (STAE), Faustino Cardoso nó Tomás Cabral, nune’e mós husi reprezentante prinsipál husi partidu polítiku hothotu.
Rezultadu nasionál kona-ba eleisaun parlamentár ne’ebé hala’o iha Sábadu, loron 7 fulan Jullu foin daudaun ne’e, mak hanesan tuir mai:

Totál husi eleitór inskritu: 645.624
Totál husi eleitór votante: 482.792
Taxa de participasaun: 74,78 por cento
Votu válidu expressu: 471.418
Votu branku: 2.931
Votu nulu: 8.443

Partidu hirak ne’ebé mak sei hetan kadeira iha parlamentu mak hanesan :


Conselho Nacional da Reconstrução de Timor-Leste (CNRT) - 36,68 por cento
Frente Revolucionária do Timor-Leste Independente (Fretilin) - 29,89 por cento
Partido Democrático (PD) - 10,30 por cento
Frente Reconstrução Nacional de Timor-Leste (Frente Mudança) - 3,11 por cento
         Fatin iha parlamentu tuir métodu de Hondt (husi totál deputadu 65):  maka husi partido 21 neeb kompete, 17 maka la liu husi bareira 3 %, no ikus rejultado hatudu katak CNRT, Fretilin, PD, no Frenti Mudanca maka hetan asentu iha PN
Tuir Kadeiras nebe Partidu sira ne'e hetan maka :
CNRT - 30 Asentu

Fretilin - 25 Asentu

PD - 08 Asentu

Frente Mudança -2 Asentu 

(18/07/2012 - UMR ERMERA)

Senin, 09 Juli 2012

Komunidade Ermera Triste ho folin Café


Komunidade Ermera Triste ho folin Café 

Gleno - Komunidade Agrikultur  Café husi distritu ermera senti trite ho café nia folin nebe oras ne’e dadaun kompanhia sira hola iha Ermera
Domingu 8 / 07 / 2012, wainhira Jornalista dada lia ho Elsa Xavier  husi Suco Poetete  nudar agrikultur Café husi aldeia Lodudo sub distrito ermera, hateten katak Café tinan ida ne’e nia produsaun diak (fo fuan diak) maibe Café nia folin nebe mak komprador ka kompanhia sira hola tun liu, tamba ne’e sira ladun satisfas ho folin cafe.
Elsa haktuir katak tinan kotuk café ladun fo fuan diak, maibe nia folin  KULIT tasak (Buah Merah) kada kilo grama $ 0, 50 – 0,60. , no Kulit mutin (Kulit Putih) kada kilo grama bele to $ 2.50 - $ 3.00, Maibe tinan ida ne’e café nia produsaun diak,nia senti triste tamba café nia folin tun fali ba hanesan KULIT tasak (Buah Merah) kada kilo grama $ 0, 30 – 0,35. , no Kulit mutin (Kulit Putih) kada kilo gram $1.50, tuir nia hanoin kompanhia NCBA, Timor Global, Elsa café, no koperativas seluk tan  sira sosa café la iha standar. Tamba ne’e mak Sira agrikultur café barak mak desidi hodi dulas ba kulit mutin, hodi hein to café nia folin sae mak sei fan, ho nune nia husu ba governu ka komprador sira atu bele tau netik tabela café folin hodi bele fo benefisio ba café nain sira, Elsa haktuir
Iha sorin seluk Pedro Soares husi suco Humboe Aldeia Humboe sub distrito Ermera hateten katak nia senti triste tamba café nia folin tinan ida ne’e tun, tamba sira nudar agrikultur café laran metin ba café atu bele selu oan sira nia escola, atende uma laran, tamba ne’e nia sente trite tamba ho folin nebe tun nia ladun hetan osan barak, tuir Anita katak kada tinan kafe kuandu fuan nia bele hetan osan to deit $ 800 -    $ 1000, maibe defende ba nia folin, tamba ne’e nia husu ba Governo foun atu tinan oin mai bele kria netik standar / tabela ba café nia folin atu nune sira bele senti nudar agricultur café.  
Izac Madeira nudar estudante Escola Academia Café timor (ETICA)  hateten katak realidade café tinan ne’e fuan diak, maibe komunidade barak mak ladun satisfas ho nia folin nebe koperativa sira hola, tamba ne’e nia husu ba kompanhia nebe hola café iha Ermera bele sosa tuir standar no nesesidade Povu nian, selae Povu café nain sira rasik la senti katak sira mak café nain, no nia  husu ba governo foun nebe atu mai, liu – liu Ministerio kompetente atu bele tau konsiderasaun ba Povu agricultor Café iha Ermera Estudaten ETICA ne haktuir.
Iha parte seluk  estudante ne mos husu ba Komunidade agricultur café atu mantein no hadia kualidade café, liu halo renovasaun ba café sira atu nune nia kualidade bele compete iha merkado internasional, tamba ne’e lalika hare ba nia kuantidade, maibe hare lai ba nia kualidade.

Tuir obserbasaun jornalista katak realidade produsaun café ba tinan ida ne’e maizumenus bele dehan diak, no komprador sira hanesan CCT – NCBA, Timor Global, Elsa café, no seluk tan sempre hadau malun iha luron ibun sira hodi tetu komunidade agrikultur sira nia café kulit tasak ho folin $ 0,30 - $ 0,35, maibe enjeral mos komunidade barak mak foti alternative hodi dulas ho makina manual hodi sai ba kulit mutin,
Hare ba realidade mos katak maske tinan – tinan folin café sempre tun sae, maibe komunidade agrikutur café la lakon esperansa hodi halibur sira nia café iha café laran  (UMR Ermera)

Uma Adat hanesan Kultura ba Ema Timor Leste

Uma Adat hanesan Kultura ba Ema Timor Leste 

Banhira koalia kultura Timor Leste, ninia baziku maka Uma Lisan, ka Uma Lulik, ka Uma Adat. Molok tempu hahu konta, molok ema hahu moris iha rai Timor Leste, Uma Lulik mak sai baze ba kultura. Igreja katolika mai ikus. Misionaris Portugal foin lori mai iha tinan 1511. Simbolu sacral rua nee, Uma Lulik no Igreja, sai ona baze ba kultura ema Timor Leste. Simbolu rua nee kesi hamutuk ona, sai ona isin ida, abut ida. Susar atu fahe. Abut metin ona

Iha Imagen ne'e UMA ADAT "SEISURA MAYOR" nebe lokaliza iha Suco Raimerhei, Aldeia Raimaran/Leburema, sub Distrito Ermera. foto Jaime Soares 6/7/2012  (UMR Ermera)


Minggu, 08 Juli 2012

Rejultado Provizoriu Eleisaun Parlamentar

Rezultadu provizoriu ba eleisaun Parlamentar 

Maske sei hein anunsia resultadu ofisial husi CNE hodi anunsia maibe husi rezultadu provizorio ne’ebe fo sai husi STAE katak Partidu CNRT manan maibe la ho mayoria.

Husi rezultadu Congresso Nacional de Reconstrução de Timor-Leste  (CNRT) ho total votus  172,831  ho pursentu  36,66%  fahe b kadeira CNRT sei hetan kadera 30. Partidu Frente Revolucionária do Timor-Leste Independente  (FRETILIN)  ne’ebe hetan votus  140,786  ho pursentu  29.87% sei hetan 25 kadeira.
Ho nune’e partidu boot rua ne’e tenki halo koaligasaun ho partidu rua ne’e. Daudaun ne’e Partido Democrático (PD)  48.851 ho pursentu 10.31% sei hetan kadeira 8 no Frente Reconstrução Nacional de Timor-Leste ho total votus 14,648 ho pursentu 3.11% sei hetan kadeira 2.
Husi dadus ne’e signifika katak PD dau-daun ne’e hanesan kartu Joker ne’ebe hein se maka mai bolu atu ba halo koaligasaun hodi kria Aliansa Mayoritaria Parlamentar (AMP) ba jilid 3 kuandu  Frente Reconstrução Nacional de Timor-Leste mudansa mos involve iha laran.
Maibe husi fonts ne’ebe  FFM halo diskusaun badak katak wainhira Fretilin maka halo koaligasaun ho CNRT maka oposisaun sei fraku nune’e demokrasia sei lalao iha Timor Leste. Maibe Fretilin maka halo koalisi ho PD no husi historia Frente Reconstrução Nacional de Timor-Leste  sei lahalo koaligasaun ho Fretilin maka diferente lian ida deit.
CNRT ho Frente Reconstrução Nacional de Timor-Leste sei hetan kadeira 32 no Fretilin ho PD sei hetan kadeira 33 maka sei defisil atu iha uma fukun Parlamentar Nasional (PN) atu foti desijaun.
            Nune’e maka atu ba koaligasaun hodi hakat ba AMP tenki jilid 3 (CNRT,PD, Frente Reconstrução Nacional de Timor-Leste) hamutuk sei iha kadeira 40 iha AMP jilid 3 ne’e. Maibe sei hein anunsia rezultadu ikus bele iha mudansa husi CNE  maka kadeira husi fersaun diskusaun Fundasaun Fundu Media ne’e sei lavale.
(Umr Ermera) fontes Media online www.ffmtl.org

Rejultado Apuramentu Distrital Distrito Ermera, ba Leisaun Parlamentar 2012

REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DE TIMOR LESTE
MINISTÉRIO ADMINISTRAÇÃO ESTATAL E ORDENAMENTO DO TERITÓRIO
SECRETARIDO TÉCNICO DE ADMINISTRAÇÃO ELEITORAL
                                                                                                                                                                                                               

DISTRITO                                                                            :               ERMERA
TOTAL ELEITOR  NEBE REJISTO                                 :               65.592
TOTAL ELEITOR MAI VOTA                                           :               48.952
TAXA PARTISIPASAUN                                                    :               74,63 %

Total votus Nulu                                                       :       1.008               2,06 %
Total Votus Branku                                                 :           384               0,78 %
Total Votus Reklamadu                                         :                 1                  -
Total Votus Validus                                                 :       47.559             97,15 %
No
Naran Partidus
Valor
Persentagen %
1
UDT
1.567
3,29%
2
PR
517
1,09%
3
PDN
617
1,30%
4
AD
497
1,05%
5
PUN
688
1,45%
6
PD
3.306
6,95%
7
PTD
372
0,78%
8
PSD
1.124
2,36%
9
FRENTI MUDANCA
1.339
2,82%
10
P.KHUNTO
1.450
3,05%
11
CNRT
19.344
40,67%
12
FRETILIN
9.473
19,92%
13
PDP
318
0,67%
14
BLOKU PROKLAMADOR PMD/PARENTIL
281
0,59%
15
ASDT
726
1,53%
16
PST
2.743
5,77%
17
PDC
155
0,33%
18
PDL
850
1,79%
19
APMT
713
1,50%
20
UNDERTIM
499
1,05%
21
Coligacao PLPA/PDRT
980
2,06%
 08/07/2012 2:36:59         07/072012/ 18:50:49 ->08/07/2012/ 2:25:56 = 07:35:06   Data do apuramentu distrital . STAE-2012
Stae Distrito Ermera (UMR Ermera)

Sabtu, 07 Juli 2012

URNAS BA ELEISAUN TO IHA STAE DISTRITAL ERMERA

 
Gleno, Urnas nebe tau vuletin de votus to iha Edifisio Kontagem STAE Distrital Ermera, tuku 20.35 otl,  foto Jaime Soares 7 / 7 /2012
  Gleno, Funsionario STAE sira registo URNAS nebe tama iha Sentru kontagem STAE Distrito Ermera,  foto Jaime Soares 7/7/2012

Prosesu kontagem iha gleno Vila sentru votasaun NCS

Gleno - Brigada no Poling Staff sira komesa hahu halo kontagem de votus iha sentru votasaun Gleno vila Escola NCS,7/7/2012 hahu husi tuku 15.00 to remata. foto Jaime soares

Sentru Votasaun Suco Raimerhei loke tuku 7.00 Otl


Sentru Votasaun Suco  Raimerhei loke tuku 7.00 Otl

Sabado dia 7 de Julho ne’e iha teritori Timor Leste laran tomak realiza Eleisaun Parlamentar hodi hili representante Povu iha Parlamentu nasional ba period  2012 – 2017, no forma mos V Governo Konstitusional
 Antonio Soares nudar sidadaun ida husi Suco Raimerhei wainhira dada lia ho Jornalista hateten katak sira sente kontenti tamba liu husi eleisaun bele hili sira nia nai ulun, ba tinan lima hodi halao desenvolvimentu ba timor.
Iha parte seluk Vitoria de Deus nudar Eleitor nebe to iha sentru votasaun tuku 8.30, hateten katak maske sira nudar agrikultor soe hela sira nia servisu loron – loron hodi mai tuir Vota fo argumentu katak sira kontenti nudar  sidadaun tenki mai hato sira nia direitu, tamba ne’e sira husu ba Nai ulun sira katak importante ba sira mak hakmatek no dame ba sira atu bele halao sira nia actividades nudar agrikultor,
Domingos Babo nudar sidadaun husi sentru votasaun suco Estado iha nia dada lia tuku 14.04 PM  hateten katak, hahu husi tuku 7.00 sentru votasaun loke votante sira barak teb-tebes mak forma ona iha linha hodi hakat ba sentru votasaun, maibe durante prosesu votasaun lao, laiha problema, no lao ho hakmatek nia laran.
Tuir observasaun Jornalista katak Sentru Votasaun suco  Raimerhei  komesa loke tuku 7.00, maibe molok tuku hitu lolos, eleitor sira balun komesa forma ona iha linha atu tama ba sentru votasaun, maibe maske prosesu vota remata iha tuku 13.30 otl, iha sentru votasaun ne’e prosesu lao ho hakmatek nebe hetan siguransa husi PNTL, maibe Eleitor barak mak sei hein nafatin to prosesu kontagem hahu iha tuku 15.00 otl.
Iha loron ida ne’e Jornalista konsege halo observasaun iha Sentru votasaun Suco Raimerhei, Snetru votasaun Suco Estado, Sentru votasaun Suco Eraulo, Sentru votasaun Suco Humboe, no sentru votasaun Gleno (Escola NCS), katak sentru votasaun sira ne’e  prosesu lao ho hakmatek, maske votasaun hotu sedu maibe prosesu kontegm hahu iha tuku 15.00 otl, eleitores barak mak lakohi lakon oportunidade hodi hein to kontaegm remata.  (UMR Ermera)