Livro Tradusaun

Sabtu, 04 Mei 2013

Ermera Prontu Simu Municipio



Gleno – Ermera  hahu husi lia fuan 2 (Er katak Be’e no Mera katak Mean) ho nune mak Distrito ho naran bo’ot Cafelaran ne’e ho naran ERMERA nebe ohin loron kuinesidu ho Ermera cafelaran nebe nia produtu primadona mak Café.
Hare ba desenvolvimentu nebe lao sei neneik, maske Timor Leste restaura ona nia independensia tinan 10, maibe Povu barak sei hakilar bebeik kona ba desenvolvimento, Be’e mos, Estradas, Eletricidade, no seluk seluk tan, ho problemas hirak ne’e mak V Governo  Konstitusonal tau ona planu ba programa Municipalidade (Desentralisasaun) atu bele aranka desenvolvimento iha Teritorio tomak, maibe oras ne’e dadaun PM RDTL ho nia equipa sei halo Sosialisasaun hanesan etapa konsultasaun ba 13 distritos hodi rona no hatene direta Kada distrito nia problemas no recursus sira.
Ho planu hirak nebe V Governo planeia maka Primeiro Ministro (PM) Kayrala Xanana Gusmao orask ne’e dadaun lao haleu hela teritori Timor Leste, nebe Sexta feira ne’e 03/05/2013, halao Sosialisasaun ba Programa Desentralisasaun no Poder local iha Distrito Ermera hodi hasoru malu ho intelektuais  no autoridades Ermera oan hotu durante loron 2.
Antes dia 3/05/2013, PM ho komitiva remata sosialisasaun iha Distrito Liquisa hodi desloka kedan  mai Ermera iha dia 02/05/13, hafoin to iha Ermera, Komitiva PM ne’e deskansa iha LAR Lauala nebe hanesan Asrama ba Estudante Orfonato sira.
Iha Sexta feira ne’e (3/5/13) PM ho komitiva simu husi Estudantes, Lia nain, no intelektuais Ermera Anan iha Administrasaun Gleno hodi tama ba iha Fatin Audensia nebe lokaliza iha Adminisasaun Gleno nebe preparado ona husi Komisaun Organisadora no Governo local.
Iha audensia ba loron primeiro, PM Xanana hateten Ermera oan pronto ka lae? Atu simu municipio iha tempu besik mai, tamba ne’e mak presija Ermera oan hotu hamutuk hodi deskuti no tau opiniaun hamutuk ba preparasaun estabelesimentu, tamba se Ermera oan la hamutuk maka Susar tebes atu bele atinji mehi hirak nebe’e Ermera oan rasik trasa ona. PM Hateten
Lideransa hirtoriku ne’e kolia ho lian makas hodi dehan Ermera oan tomak hader..hader…hader ona ba, prepara oin nusa bele kaer rasik imi nia kuda talin, hader…hader…hader ona ba……Lider masimu ne’e tenik ho lian makas.
Iha parte seluk Actual PM ne’e hateten katak intelektuais Ermera oan tenki kopera hamutuk ho Veteranus, Seitor Privado, NGO, Estudante, Grupo Feto, Juventude, no entidades hotu atu bele hasai Povu husi Kiak no mukit, nebe Ermera hanesan Populasaun numero 2 husi Dili, tamba Ermera  kiak kuaze 54%  husi total populasaun 117.64.000 sensus 2010, tamba ita Liberta ona rai, maibe ita mos tenki liberta ita nia Povu, atu nune bele fo sentidu ba ukun rasik-an.
Lideransa ne’e hakilar liu tan katak Intelektuais Ermera Anan nebe halibur an iha KLEAN presija kolabora hamutuk atu bele diskuti no fahe opiniaun ba malu kada fulan, atu nune bele diskuti saida mak bele halo ba Ermera, tamba hare ba relatoriu komisaun tekniku ba instaladora, katak Ermera nia rekursu naturais mos barak tebes, hanesan Be’e Lagoa Eraulo, Mota Bandeira, Be’e mean (Ermera), Be’e mutin, Be’e Manas, Café, Kakao, AI Borcha, Vanili, Tais, no produtu local seluk tan nebe Ermera iha, atu nune bele hasai Povu husi kiak no mukit presija Seitor hotu bele kreativu atu bele hari industria ruma, iha Ermera, ho nune bele utilize produtu no rekursu hotu nebe mak Ermera iha ba intereses Povu hotu nian.
Iha audensia ne’e PM uza metodo nebe furak tebes atu dada ema hotu atu fo hanoin no fo ideias ba saida mak Municipiu no saida mak Puder local. Tamba Iha fatin audensia laran Ermera oan hotu deklara no tau iha Espanduk sira nebe hakere “Ami Ermera Prontu atu simu Municipio” tamba ne’e mak PM realsa katak Konteksto Municipiu ema barak hateten katak atu hamenus Birokrasi, Besik liu ho Povu, bele foti desijaun, ida ne’e PM haklaken katak ne’e los hotu maibe, importante mak oinsa ita bele hatene Ermera Kiak hira, no oinsa mak bele liberta Povu husi Kiak no mukit, laos atu simu deit kareta Luxu, Pajero, Prado, Pulsa, lao ba mai, maibe tenki tun ba hamutuk ho Povu atu horon netik Povu nia Kosar nebe iis no dois, ho nune bele hatene sira nia susar ho terus.
Antes atu hahu audensia KLEAN (Klibur Ermera Anan) liu husi Administrador Distrito entrega ona dokumentu (Draf) nebe KLEAN prepara ona ba Ex’mo Primeiro Ministro kona ba Rekurso Ermera nian nebe iha, atu bele hare no tetu, maibe KLEAN sei prepara dokumentu ida nebe kompletu liu tan iha fulan Julho tuir mai.
Audensia ba loron daruak (04/05/2013), PM fo oportunidade ba seitor hotu atu bele halo analize no rejumu ba konteksto Municipio relaciona ho PM nia sosialisasaun, durante loron 2 iha Ermera, nebe kada Seitor sira sei hato sira nia opiniaun, rekomendasaun, sugestaun, ba estabelesementu Municipio, nebe hato direta husi seitor sira hanesan Asosiasaun Estudante, Veteranus, Partidus politikus, NGO’s, Seitor Privado, Administrasaun Publika, Liders komunitario, Grupo Feto, no Ikus husi KLEAN hodi hateten ba Sua Cilensia katak Ermera Prontu ona atu simu Municipalidade iha primiro Periodu nebe Governo trasa ona.
Ikus husi Programa ne’e, lideranca masimu ne’e halo resumu katak buat hotu bele akontese depende ba Ermera oan hotu nia esforsu, unidade, respeitu malu, hodi deskuti bebeik-bebeik-bebeik, atu nune Ermera bele kaer rasik Kuda talin nebe PM fo exemplo katak Kuda ida nebe nia kesi hela iha Balibar krekas maran los, se Ermera pronto ona hakat ba oin maka nia sei fo Kuda ne’e mai Ermera atu habokur.
Tuir observasaun Jornalista katak partisipasaun durante loron 2 ne’e masimu tebes, maske lideransa no intelektuais Ermera oan balun la marka presensa tamba okupado ho servicu seluk, maibe kuase ema hotu partisipa no akompanha to remata.
Tuir agenda katak depois de remata enseramento ba Programa sosialisasaun ne’e, Komitiva sei desloka ba Ermera tuan hodi halo Inagurasaun ba Escola Secundario Katolika Ermera, hafoin fila hikas ba Dili hodi kontinuasaun ba distritos iha parte Leste. (Jaime Soares/ contributor Ermera