Livro Tradusaun

Rabu, 29 Agustus 2012

Ermera Selebra 30 de Agusto ba dala XIII ho serimonia Hasae Bandeira iha Campo democrasia Gleno

Gleno - Parabens ba Povu Timor Leste, nebe selebra loron 30 de Agusto 1999 - 2012, loron ne mak defini Timor haketak an husi Indonesia iha tempu neba, tamba ne'e mai ita hanoin hikas loron historiku ne'e, hodi fo homenagen ba sira nebe mate iha tempu neba (1999), tamba loron 30 de agusto maka disidi TLS haketak husi RI, VIVA TLS, VIVA POVU TOMAK, VIVA 30 de Agusto.

Tamba ne’e, ohin dia 30 de Agusto 2012 Ermera liu husi Governo lokal Distrito Ermera no Profesores, Estudantes sira selebra loron historiku ne’e iha kampo demokrasia Gleno ho Hasae Bandeira Nasional.
Iha serimonia ne’e, Inspetur da parade mak Administrador Distrito Ermera le’e kedan Mensagen ba Nasaun nebe mai husi Presidente da RDTL “Taur Matan Ruak”
Mario Madeira nebe servisu iha Academia Café Timor (ETICA) Ermera, liu husi Facebook hateten katak hau nia sentimento ba loron ida ohin ne'e importante tebes ba ita nia Nasaun RDTL no ba ita hotu katak ho loron istoriku ne'e maka ita hodi haketak a'an hosi Nasaun indonesia nian, ne'ebe maske la marka presensa iha seremonia,  maibe hau nia fuan sempre marka presensa.......ida ne'e maka hau nia sentimentu badak ba loron komemorasaun konsulta vopular TLS nian bad ala XIII, (1999 – 2012), 
Tuir Lucio Barros Timor Oan ida ne’e servisu iha Nasaun Olanda hato nia sentimentu liu husi facebook hateten katak loron ida  ohin fo hikas fali ba ita hotu nudar Timor oan hodi hili dalan ba Ukun Rasik An nebe durante tinan sai hanesan okupasaun husi  Nasaun  Indonesia,,,viva Asuain Timor, viva Povo maubere, Viva Povu Timor Leste, nia hatutan katak maske servisu dok iha ema nia rain, maibe sei la haluha Rai doben Timor Leste, Barros hateten,
Iha loron ne’e mos estudante husi escola Secundario publicu Nino Conis Santana anima mos partisipante sira ho DRUM BAND, no ikus husi Programa serimonia ne’e maka grupo musika ida husi Ermera ho Naran Lafaek BAND anima kedas ho musikas iha Kampo democrasia Gleno to lorokraik. (UMR Ermera)

Selasa, 28 Agustus 2012

MSS Distrito Ermera halao Enkontru Regional


Gleno - Ministerio solidaridade Sosial Distrito Ermera, Tersa Feira semana kotuk (21/08/2012) halao Enkontru Regional atu kolia kona ba Planu ba Ministerio Solidaridade Sosial iha Distrito Ermera
Objetivu husi enkontru ida ne’e atu prepara Planu ba Ministerio MSS, distirto Ermera nian no Programa Nasional hanesan Ferik Katuas, Bolsa da Mae, Veteranus Antigu Kombatente da Libertasaun Nasional hodi apresenta ba orsamentu Jeral tinan 2013.
Iha Parte Seluk mos atu hare mos ba Vizaun Ministerio Solidaridade Sosial nian iha Tinan 2020 hanesan saude, agrikultura, ekonomi, infrasturtura, no kiak ou vuneravel sira iha Timor Leste, liliu iha distrito Ermera.
Tuir intervista ho Sr. Guilhermi Goncalves diretur Ministerio Solidariedade Sosial distrito Ermera nian hateten katak iha enkontro ne mos  koalia liu kona ba pontu rua importante mak  hanesan Plano orsamento Distrital nian no estatutu MSS  distrital nian,  iha parte seluk nia mos Goncalves hateten  katak atendemento no estrutura iha distrital nian sei limitado rekursus humanus iha diresaun ministerio da solidariedade iha distrito Ermera, maka dalaruma difikulta Servicu MSS nian.
Enkontro ne’e halao iha Edifisio MINISTERIO SOSIAL  Distrito Ermera, no partisipante mak hanesan director MSS Nasional, Regional, fonto vokais Distrital nebe mai husi regiun hanesan Ermera , Liquica, Maliana, no Dili. Topiku nebe sai ba Enkontru ne maka hanesan “ADEUS  KONFLITO  BEMVINDO  DESENVOLVIMENTO  V  GOVERNO CONSTITUSIONAL DA RDTL” (UMR Ermera)

Rabu, 22 Agustus 2012

ETICA Prepara Graduasaun ba Estudante 151 Tinan Ida Ne'e



    Gleno - East Timor Coffee Academy (ETICA) hanesan instituisaun ida ne’e hari husi intelektual Ermera oan, estabelese iha loron 17 fulan Maio 2003, hodi hetan suporta husi USAID – NCBA, no sai hanesan Fundasaun maka LAHER (Letefoto, Atsabe, Hatolia, Ermera no Railaco), to oras ne’e ETICA produs ona estudante lobuk no ETICA mos hetan ona akreditasaun husi Governo liu husi Ministerio Educasaun.
         East Timor Coffee Academy (ETICA) oras ne’e dadaun halao hela preparasaun atu fo graduasaun  ba dala II iha fulan Setembru tinan ida ne’e.
         Actividade nebe Estudante no Graduadu sira halo mak hanesan, Prepara fatin ba Graduasaun, Tenda, no preparasaun seluk nebe Instituisaun refere halo maka prepara konvite no kordena ho Governo, liliu Ministerio Educasaun atu hasai karta despaixu
      Tuir Inervista badak nebe Jornalista halo ho Diretur  ETICA Moizes dos Reis Borromeu, SP. Hateten katak Graduasaun ida ne’e halo ba dala II, nebe Graduasaun primeiru halao iha 23 Janeiro 2009, ba estudante 49 komposto husi departementu 4, Hanesan Agrobisnis, Floresta, Agronomia, no departementu Agro Comersio, maibe preparasaun ba dia 1 Setembro agora sei gradua husi estudante 151, nebe mai husi departementu 5, hanesan Agrobisnis, Floresta, Agronomia, Horticultura,  no departementu Agro Comersio.
        Direktur ne’e  mos realsa liu tan katak tuir Planu nebe ETICA prepara hanesan distribuisaun Konvite ho target 1500, nebe bainaka husi rai liur  maka  Universidade sira husi Indonesia, hanesan Brawijaya, IPB, no Biotrop, Portugal maka Universidade EVORA, no Australia maka Universidade Petter cross. Tuir planu sei  konvida mos Primeru  Ministru RDTL, Ministro Educasaun, Presidente da Republica, Universidade hotu iha Timor laran tomak, no entidade relevante seluk,  Autoridade local Distrito Ermera, PNTL, Igreja, Lider komunitario no Intelektual Ermera oan, inklui mos Fundador  ETICA no Fundasaun LAHER , Borromeu Salienta.
          Asuntu seluk maka Diretur ne’e hateten katak ho Graduasaun ne’e mos Instituisaun ne’e  muda naran husi ETICA ba ETCI (East Timor Coffee Academy / East Timor Coffe Institut) ho rajaun katak tuir Ensinu Superior Educasaun nian Academy bele fo deit Diploma I – II, maibe ETICA fo graduasaun ho Diploma III, tamba ne’e maka Agencia Acreditasaun no Ensinu Superior sujere atu muda naran  ETICA ba ETCI, kona ba criteria seluk ETICA laiha problema no sai ona akreditasaun husi Ministerio Educasaun.
          Intervista Ikus maka Diretur  ne’e  hatutan katak, Estudante nebe atu simu graduasaun hamutuk 151, maibe balun sedauk Rejistu, tamba ne’e ETICA sei loke registrasaun ba to iha dia 25 de Agusto, se to data ne’e maka balun la registu,  ne’e signifika katak sira la tama ba graduasaun ida ne’e.
       Tuir horario Graduasaun katak sei realisa iha dia 1 de Setembro, maibe dalaruma mos sei bele muda fali ba oin, tamba sei hein despaixu husi Ministerio Educasaun, hodi publika naran graduante sira liu husi Jornal da republica, tamba tempu maka limitadu liu atu prosesa despaixu, tamba ne’e diretur  ne’e hateten katak karik despaixu sai lalais entaun bele realisa iha dia 1 setembro, maibe despaixu tarde maka sei adia tan ba loron 4 ka 5.  To notisia ne hatun  data Graduasaun seidauk positive,  hodi  hein despaixo husi Ministerio educasaun ensinu Superior , ho nune ne’e ami sei hatun redaksaun iha edisaun tuir mai, tamba oportunidade graduasaun ne’e  mos ETICA sei deklara ba publiku katak ETICA muda ona ba ETCI. (UMR Ermera)




Selasa, 21 Agustus 2012

Embaxada Filipina hamutuk ho Biblioteka Ermera Lansa Livro ba Labarik

Gleno - Embaxada Filipina iha Timor Leste foin lalais ne'e iha loron 13 Fulan Agusto 2012 ne’e Lansa Livro ida ba labarik sira ho titlo “Lisaun Neil Nian iha Embaxada Filipina Pantai Kelapa Dili, nebe originalmente hakerek ho Lian Ingles husi Hakerek nain Filipino ida, tamba Embaxada iha relasaun diak ho Biblioteka Publico Ermera hodi tradus livro ne’e ba Lian Tetum.

Carta Komunikado Imprensa ne'e UMR hetan husi Biblioteka Publico Ermera wainhira Staff Biblioteka visita UMR iha loron 21/Agusto/2012.

Lisaun Neil ne’e kolia kona ba Istoria Neil nian, katak Labarik oan ida nebe Nakar ten, nebe aprende Lisaun ida importante tebes kona ba tamba sa fahe sasan ba malu (Laran luak) diak liu fali ema naok ten.
Hakerek Nain Filipina “Isabel Garcia hakerek Livro ne’e wainhira nia sei estudante iha universitario Ateneo de Manila.

Ester da Costa Correia, Educadora Timorense ida nebe hanorin iha nivel Primaria, tenki simu todan ne’e hodi traduz Livro ne’e ba Lian Tetum atu nune bele sai Istoria Neil nian ba labarik sira iha Timor Leste.  Sira nain rua Isabel no Ester fiar katak Le’e laos deit constroi imajinasaun no hanoin labarik ida nian, maibe mos loke labarik ida nia matan ba oportunidade rihun ba rihun  no vizaun kona ba Mundo.
Projetu livro ida ne’e maka esforsu colaborativu entre embaxada Filipina ho komisaun de jestaun husi Biblioteka Ermera nian, no wainhira hetan tia lisensa maka liu husi Biblioteka Ermera Ester nudar tradutora, no involve kedan iha projetu ne’e maka Komisaun de Jestaun husi Biblioteka nebe kompostu husi Daniel, Beth Gilfillan no Noemia da Conceicao de Jesus Ximenes hodi hadia liu tan tradusaun ida ne’e.
Ideia projetu ne’e mosu wainhira ofisial sira husi Biblioteka Publica Ermera nian hato sira nia pedido ba Senhora Maria Aileen H. Bugarin, hanesan Embaxada Filipina iha Timor leste nebe visita Biblioteka Ermera iha tempu inagurasaun.
Sra. Bugarin Salienta katak “Tradusaun Husi Lisaun Neil nian husi Inglesh ba Tetum maka kontribuisaun kiik ida nebe atu hametin Lacu Cultural no entendementu entre Povu Timorense no Povu Filipina Liu husi Livro ida ne'e ami espera katak Educasaun halo buat hotu sai posivel " Bugarin salienta" (UMR Ermera)

Kamis, 16 Agustus 2012

CRC NO Concelho Ministro Diresaun Komunikasaun Social halao Enkontru iha Radio Café Ermera

       Gleno - Centru Radio Comunidade (CRC) no Concelho Ministro departementu Komunikasaun social halao Sorumutu iha Radio Comunidade Café Ermera Sesta feira ne’e (17 / 08 /2012) hamutuk ho Konselhu Radio no Gestor Radio, Governo Lokal, no Komunidade.
Diretur CRC Luis Evaristu Soares iha nia intervensaun hateten katak sira mai atu rona no simu rekomendasaun, hanoin, sugestoens, no ideia sira atu prepara planu no proposta ba  Conselhu Ministru no Sekretario Estado Komunikasaun social, hodi prepara kondisaun ba radio Komunidade sira iha Timor Leste, inklui Ermera, tamba ne’e maka sira nia servisu sei kobre hotu Radio komunidade 14 nebe estabelese ona iha Timor Leste, Luis Haktuir
         Nia mos hatutan katak ba futuru sira sei prepara planu ida ke diak atu kria kondisaun ba Radio komunidade hotu, maibe la taka dalan mos ba komunidade sira atu fo kontribuisaun ba Radio atu bele lao nafatin, liu-liu Governu lokal liu husi departementu sira hotu iha distritos ida-idak.
        Iha parte seluk Juvenal Dacosta representante husi Conselho Ministrus, Asuntu komunikasaun sosial, hateten katak sira mai atu rona direta preokupasaun Radio komunidades sira nebe durante ne’e lao hela, no oinsa mak prepara planu diak ida ba futuru atu hamoris Radio sira, liu-liu iha recurso, tamba ne’e maka iha Conselho Ministro iha ona departementu ida kona ba kapasitasaun, atu fo kapasitasaun ba voluntaries Radio sira.
Conselho Radio (Board) Radio Café nebe mai husi Sr. Maria Exposto, Florindo Araujo, no Joao Mestre Madeira, hato rekomendasaun ba CRC no Conselho Ministrus asuntu komunikasaun atu bele prepara hela kondisaun ba Radio, liu-liu hari fali Tore (Antena) iha fatin Mirtutu atu nune Frekuensia Radio café bele kobre hotu Sub distrito sira hanesan uluk, no sira mos husu atu oinsa CRC bele hare ba despesas (Operational nebe durante ne’e lao ho $ 200, maibe presija hasae tan, tamba montante ne’e sei la to ba kobre buat hotu, no sira mos husu atu halo re-estruturasaun ba Konselho Radio atu nune bele tau matan ba Radio ho diak.
Gestor Radio Café, Pedro Goncalves hateten katak Radio Komunidade hahu estabelese iha 2002 mai to agora, staff hotu servisu ho voluntario, no equipamentu hotu nebe iha oras ne’e tuan hotu ona, (Kada Luarsa ou liu frasu) tamba ne’e maka presija tau ba planu no prepara kondisaun, no husu atu wainhira atu monta tore ka antenna iha Suco Mirtuto presija halo aprosimasaun didiak ho Komunidade iha areia neba atu labele akontese lakon tan.
Depois de sorumutu iha Radio Café Ermera, tuir Planu CRC no Komunikasaun social husi Konselho Ministru sei lao haleu radio komunidade  iha Timor laran tomak  (UMR Ermera)

Rabu, 15 Agustus 2012

Organisasaun LBH halao Workshop iha suco Talimoro nebe Ho tema Sosialisasaun Liberta Educasaun ba LEI

Relasiona ho problema  nebe mak sempre  mosu  iha ita nia distrito Ermera, liu-liu problema nebe relasaun ho Lei, tamba ne’e  maka liu husi  LBH halao workshop ba komunidade sira hanesan edukasaun civica nebe relasiona ho Lei ba komunidade sira iha areia remotas
Workshop ne’e realize husi Organisasaun LBH iha Quarta feira dia 15/08/2012 ne’e iha sede suco Talimoro, Sub distrito Ermera Distrito Ermera
Tuir  Intervista nebe Jornalista sira halo ho Sr. Advogado Natalino da Costa hanesan fasilitator iha workshop nee hateten katak objetivo hosi fahe informasaun  nee  ba comunidade atu hatene liu  konaba  prosesu kodigu Penal, no mos nia hatutan tan katak iha materia konaba prosesu  tribunal no comunidade nia dereito iha suco sira nebe iha areia remotas .
Iha parte seluk mos chefe suku Talimoro Luis Dos Santos haktuir  katak  iha suko Talimoro  papulasaun barak mak hasuru problema  hanesan konaba rai durante tinan rua iha dirasaun terras propeidades nian nebe maka marka tia ona iha tinan kotuk liu ba, no sira ejiji atu hatene klaru kona ba Lei Nain ba Rai ne lao oinsa, atu sira nudar cidadaun bele iha direitu nain ba rai tuir konstituisaun RDTL hateten.
Iha workshop nee hetan  partisipasaun hosi chefe aldeia lima no Komunidade mai husi suco Talimoro, organizasaun rede feto, juventude sira (UMR Ermera)

Senin, 06 Agustus 2012

Lista naran membru V Governu Konstitucional husi Timor-Leste (aktualizasaun)



Lista naran membru V Governu Konstitucional husi Timor-Leste (aktualizasaun)
06 de Agosto de 2012, 15:34
Tuir mai ne'e redasaun CJITL haktuir strutura ofisial konaba governu konstituisional ba dala lima (V) ne'ebe forma husi partidu CNRT, PD no Frenti MUDANCA.

Ministros

Primeiro-Ministro: Kay Rala Xanana Gusmão (CNRT)

Ministro da Presidência do Conselho de Ministros: Hermenegildo “Agio” Pereira Alves (CNRT)

Vice Primeiro-Ministro, Coordenador dos Assuntos Sociais: Fernado Lasama de Araujo (PD)

Ministro das Finanças: Emilia Pires (Independente)

Ministro dos Negócios Estrangeiros: José Luis Guterres (FM)

Ministro da Administração Estatal: Jorge da Conceição Teme (FM)

Ministro da Agricultura e Pescas: Mariano “Asanami” Sabino (PD)

Ministro da Justiça: Dionisio Babo (CNRT)

Ministro da Saúde: Sérgio Lobo (CNRT)

Ministro da Educação: Bendito Freitas (CNRT)

Ministro do Comércio, Indústria e Ambiente: António da Conceição (PD)

Ministro Solidariedade Social: Isabel Guterres (Independente)

Ministro das Obras Públicas: Gastão Sousa (PD)

Ministro dos Transportes e Comunicações: Pedro Lay (Independente)

Ministra da Defesa e Segurança: Maria Domingas Alves (Independente)

Ministro do Petróleo e Recursos Naturais: Alfredo Pires (CNRT)

Ministro do Turismo: Francisco Kalbuadi Lay (CNRT)

Vice-Ministros

Vice-Ministro Finanças: Santina Cardoso (Independente)

Vice Ministro dos Negócios Estrangeiros: Constâncio Pinto (PD)

Vice Ministro da Agricultura: Marcos da Cruz (PD)

Vice-Ministro da Justiça: Ivo Valente (CNRT)

Vice-Ministro de Ética e Prestação de Serviços: Natália de Araújo (CNRT)

Vice-Ministro de Gestão, Apoio e Recursos: Drª Maria do Céu Sarmento (CNRT)

Vice-Ministro do Ensino Básico e Pré-Primária: Dulce Soares (CNRT)

Vice-Ministro do Ensino Primário e Secundária: Virgilio Smith (CNRT)

Vice-Ministro do Ensino Superior e Ciência: Marça Avelineo Ximenes (CNRT)

Vice- Ministro do Comércio, Indústria e Ambiente: Abel Larisina (FM)

Vice-Ministro Solidariedade Social: Jacinto Rigoberto (CNRT)

Secretários de Estado

Secretario de Estado Conselho de Ministros: Avelino Coelho (Independente)

Secretario de Estado Assuntos Parlamentares: Teresinha Maria Viegas (CNRT)

Secretario de Estado Comunicação Social: Nélio Isaac Sarento (CNRT)

Secretário Estado Fortalecimento Institucional: Francisco Borlaco

Secretário de Estado Apoio e Promoção do Sector Privado: Veneranda Lemos (CNRT)

Secretário de Estado Promoção e Igualdade: Idelta Maria Rodrigues (CNRT)

Secretário de Estado da Juventude e Desporto: Miguel Manetelo (CNRT)

Secretário de Estado Política e Formação Profissional e Emprego: Elidio Ximenes da Costa (CNRT)

Secretário de Estado para os Assuntos da ASEAN: Roberto Soares (Independente)

Secretario de Estado da Descentralização Administrativa: Tomás Cabral (CNRT)

Secretario de Estado Desenvolvimento Local: (PD)

Secretario de Estado Florestas e Conservação da Natureza: (PD)

Secretário de Estado Pescas: Rafael Pereira Gonçalves (CNRT)

Secretário de Estado Pecuária: Valentino Varela (CNRT)

Secretário de Estado de Terras e Propriedades: Jaime Lopes (CNRT)

Secretário de Estado do Comércio: Ricardo Cardoso Nheu (FM)

Secretário de Estado da Indústria e Cooperativas: Nino Pereira (PD)

Secretário de Estado do Meio Ambiente: Nomeando Martins "Buras" (PD)

Secretário de Estado Segurança Social: Victor da Costa (FM)

Secretário de Estado da Assitência Social:

Secretário de Estado dos Combatentes de Libertação: Metan Malik (PD)

Secretário de Estado das Obras Públicas: Luis Rodrigues (CNRT)

Secretário de Estado da Electricidade: Januário Pereira

Secretário de Estado da Água, Saneamento e Urbanização: (PD)

Secretário de Estado da Defesa: Júlio Tomás Pinto (CNRT)

Secretário de Estado da Segurança: Francisco da Costa Guterres (CNRT)

Secretário de Estado de Arte e Cultura: Isabel Ximenes (CNRT)


Fontes, sapo.tl, cjitl.org, (UMR Ermera)
   

Jumat, 03 Agustus 2012

CAC (Comisaun Anti - Corupsaun) Halao Workshop Distrital

Comisaun Anti Corupsaun CAC halao workshop distrital sesta feira semana kotuk  iha Administrasaun Gleno
Durante loron  tomak  ida  kolia liu kona ba oinsa mak entidades hotu bele fo kontribuisaun ba prevene Korupsaun iha Timor Leste liu – liu iha sosiedade nia laran,

Tuir Adjunto Comisaun Anti Corupsaun CAC katak Ojetivo  hosi workshop  ne’e  atu  haklean  liu  tan  lalaok  corupsaun   iha   Timor  Leste no iha distrito  Ermera nian.  No baseia ba  kontiudu  ba  workshop  ne’e  mak  hanesan (somos  nos propios a desenvolver  a nacao e moveis  imveis, para  o bem estar  do  nosso  povo).
 Tuir  Intervista ho adjunto  comisario CAC  nian, Adjuntu ne’e  hateten  katak iha workshop  ne’e  atu  fo  hatene  ba funcionario  sira no lider comunitaria  sira atu partisipa  iha servisu  estado  nian ho diak no hadok an husi linha korupsaun .

Adjunto CAC Jose neves mos hateten liu tan katak knar importante ida  halao  iha  workshop  ne’e  mak  hanesan  oinsa  atu  hare liu rico  soi  Estado  nian  no  Combate  Corupsaun  iha Timor  -  Leste, no mos   nia hatutan  tan  katak   hare  ba  lei  anti  curupsaun  nian  iha  parlamento  seidauk  aprova  maibe  CAC halao  nafatin  servisu, no baseia ba kompetensia  CAC  nian  rua hanesan, halo  investigasaun  ba kasu  nebe  mak  mosu,  sosialisa ba povu tomak atu hatene knar 
CAC nian, atu nune bele  hadok an  hosi Corupcao, 
Tamba ne’e CAC   stabelese  tinan  2 ona iha  Timor  Leste  comesa  hosi  2011 too agora  keisa ba  CAC  hamutuk  iha 100  resin,  balu  halo  ona investigasaun  no balu  sei  iha  ministerio  publikco  atu  halao analiza  ba kasu  hirak  ne’e.
Ikus liu  komisario  C AC  nia  menjagen  ba  distrito  Ermera  katak  tenki  kumpri  didiak  tara bandu  nebe  mak  iha distrito  Ermera  implementa ona atu bele redus kustu ba vida moris ema nian loron-loron
Partisipantis  iha workshop ne’e  hanesan Administrador  sub Distrito  5 (lima)  no  chefe  suku  lima  nulu  resin  rua  iha  distrito  Ermera  nian , sosoedade  civil ,funcionario  Publicu, Ngo  local, Empresaria, polisia, siguransa  civil ,no  mos  departamento  sira   seluk  - seluk  tan iha  Distrito  Ermera laran  tomak.
Worshop  ne’e comesa  hosi  oras tuku  9.00 dader  no  remata iha  tuku 3.00   lokoraik  otl,   nebe  loke direta  husi  Administrador  distrito Ermera  Sr. Vitor  Dos  Santos, no lidera husi  Adjunto Comisario  CAC. (UMR Ermera)